İnsan ancak eğitim vesilesiyle değişebilir, gelişebilir. Burada eğitimden kasıt diploma sahibi olmak, üniversite okumak değil, insanın kendini geliştirmesi için kitap okuması ve bununla kendine ve etrafına faydalı olmaya çalışması anlaşılmalıdır. Kitap insana bilmediklerini öğretir, ona yeni ve farklı ufuklar çizer. Kitap insana doğrular karşısında olumlu bir duruş sergilemeyi öğretir. Okuyan, doğrulara saygı ve sevgi duyar; okumayan da sadece kendi bilgisinin doğruluğuna kanar. Okumayan birçok konuda ön yargılıdır. Ön yargıyı kırmanın yegâne yolu okumaktır. İnsan okudukça eksiğin, yanlışını daha fazla anlar.

Bir yerde hoca talebelerine sormuş:

-      İnsan nasıl cahil olur?

Talebeler:

-      Okumayan kimse cahil olur.

Hoca hayır der. Talebeler:

-      Gezmeyen, araştırmayan, incelemeyen kimse cahil olur.

Hoca yine “hayır” der ve cevabı kendisi verir:

-      İnsan okuya okuya cahil olur.

Talebeler şaşkın:

-      Hocam hiç okuyan cahil olur mu?

Hoca lafın burasında taşı gediğine koyar:

-      Okuyan, okudukça cehaletini anlar. Okumayan cehaletini bile anlamaz.

Hocanın cevabı karşısında öğrenciler düşüncelere dalmışlar.

Aslında hoca talebelerine çok anlamlı ve ince bir mesaj veriyor. İnsan okudukça cahilliğini, bilgisizliğini ya da eksik bilgilerini anlar ve onları düzeltme yoluna girer. Bu arada bilgisizliğini anlayan kimsenin başı yere eğilir, kimsenin yanında gurur ve kibir yapmaz. Meyveleri olgunlaşmış ağaçların dallarını yere eğik görürüz, ancak meyvesiz ağaç dimdik durur, kibir abidesi gibidir adeta. Kendini büyük gören insanların aslında içi boştur, diğer insanları da kendisi gibi sanır. Kibrin en büyük panzehiri mütevaziliktir, bilgi karşısında eğilmedir. Zira insan okudukça mütevaziliği artar. Boş tenekeden çok ses çıkar, dolu tenekeden çıkmaz.

İnsan, doğru karşısında iradeli olamayacaksa, yanlışa da tavır alamayacaksa o zaman yanlışlara kapı aralayarak hayatını mutsuz bir mecrada devam ettirir. Bunun için insan bilmediklerini öğrenme, bir bilene danışma, bir bilenden fikir alma yoluna girmelidir. Girmelidir ki, tecrübe edilmiş acılar tekrar yaşanmasın.

“Ben bugüne kadar böyle gelmişim, bu yaştan sonra değişecek değilim” sözünü diline pelesenk yapmak ve yanlışlarını, eksik yönlerini fark  etmemek, düzeltmemek ne derece mantıklıdır, takdiri size bırakıyorum. Öğrenmenin, değişmenin, gelişmenin yaşı olu mu? Biz fiziksel gelişmeden bahsetmiyoruz ki. Burada söz konusu gelişme, insanın bilgisinin, görgüsünün, ahlakının, sosyal ilişkilerinin, sevgi ve saygısının geliştirilmesidir.

“Ben değişmem” sözünü 60 yaşındaki adam da söylüyor, on sekiz yaşındaki delikanlı da. Halbuki tarih kitapları belirli bir yaştan sonra hayatını ve yaşayışını değiştirip, topluma çok daha faydalı olan insanların bilgisiyle doludur.

Kitapların eşsiz dünyasına dalıp kendimizi değiştirmek ve geliştirmek ümidiyle…

Hoşça kalın.